فرهنگ و رسوم زرتشتیان

سخنران: دکتر آسیه اسبقی (از کشور آلمان) متخصص در حوزه ادبیات و زبان های کهن ایرانی

به نام دادار هستی               خداوند هر فراز و پستی

در تاریخ 2/12/1395 نشستی تخصصی در مورد ادیان کردها توسط دکتر آسیه اسبقی ایراد شد، ایشان ابتدا در مورد دلیل انتخابشان اینطور فرمودند که از سال از 2014 که همه جا خبر از شکنجه و کشتار کردها و بخصوص یزیدی ها از عراق و سوریه به گوشم رسید؛ که توسط داعش مورد کشتار و تعرض قرار می گرفتند؛ بدین جهت تصمیم گرفتم در مورد کردها خصوصا ایزدیها ( یزیدیها) مطالعات و تحقیقاتی داشته باشم؛ در این راستا ابتدا از نظر واژه‌ی کلمه ی کردستان توضیحاتی دادند؛ سپس به بحث در مورد تقسیمات کردها از لحاظ اعتقادی پرداختند. تعدادی از محققین در مورد کردها تحقیقاتی انجام داده اند از جمله: مارتین بورنیس که زبان های کردی را شامل کرمانجی (کردی شمالی) سورانی (مرکزی) گورانی (کردی جنوبی) می دانند؛ زبان گورانی؛ زبان کتاب مذهبی آنها است. کردهای سنی اکثراً شافعی و حنبلی می باشند. دو طریقه‌ی صوفی در میان آنهاست که عبارتند از: نقشبندیه و قائدریه. شیعه‌ها شامل علوی (راه حق)؛ قزلباش؛ بکتاش؛ اهل حق، شباک بجوان، سارلی، کاکایی و ابراهیمی هستند و در آناطولی زندگی می‌کنند. عبدالقادر جیلانی یا گیلانی که بوسیله‌ی یکی از محققان به نام الکساندر گنوش مورد تحقیق قرار گرفته و موسس سلسله طریقتی قادریه می باشد و سعی نموده تا طریقه‌اش از مذهب جدا نشود با تکیه بر جهاد اکبر (جهاد با نفس) و نقشبندیه سلسله‌ی دیگر صوفی از میان کردها که چون بهاءالدین پدرش ابریشم باف بوده؛ به عبارتی با بافت نقش کلمه خدا بر قلب پاک و سفیدشان نامگذاری شده است و کتاب اوراد بهاییه نوشته ایشان است. آقای ماتی موسی در مورد شیعه و غلات تحقیق کرده؛ یکی از این موارد مراسم داوید است؛ ایشان می‌گویند این کردها در صحنه و کرند و خانقین و مندلین در عراق به داوید و بنیامین اعتقاد دارند و کتابشان مزامیر داوود است.

دیگر نام بجوان است که به قول الکمالی بجلان تلفظ درست آن می‌باشد؛ زبانشان مخلوطی از عربی و فارسی است؛ ابراهیمیه که از غلات ترکمن هستند؛ تثلیث آنها (الله، محمد، علی) است. اهل حق به ضحاک معتقدند؛ پسران ضحاک به نام هفت توانا هستند؛ ضحاک همان اسحاق مسیحی است که مقبره اش در پردیور است و سالی یک بار معتقدان به او به زیارتش می روند. یزیدیها اقلیت کردی هستند در شمال عراق و جنوب ترکیه؛ زبانشان کردی کرمانجی و جهان بینی آنها مانند ایران باستان است؛ آنها معتقدند روز یکشنبه اولین روز آفرینش می‌باشد؛ مثلاً ملک طاووس برابر عزائیل است و به همین ترتیب ملک طاووس از همه بالاتر است. اهل حق در ایران کتابشان سرانجام نام دارد؛ در 14 سالگی باید هرکسی پدر روحانی بگیرد و همه ی مراسم دینی را پیر انجام می دهد و گاهی اوقات رهبر او را دستیاری می کند؛ در سال نو که سومین شب توبه که در آن مرد و زن شرکت می کنند؛ در ادبیات پیشین این شب را لیلة الکنش می نامیدند؛ به ترتیب درجات افراد عبارتند از : پیر ، رهبر ، چراغدار ، جاروکش ، سقا ، قصاب ، چهار خادم و دو دربان . تنوع دینی در میان آن ها و پراکندگی جغرافیایی آنان در بین کشورهای مختلف را بدین ترتیب خانم دکتر اسبقی بیان کرده و به طور مبسوطی ما را با تارخچه ی اکراد ، نوع زبان و معتقدات آنها آشنا نمودند و با این توضیحات مبسوط هرچه بیشتر با نحوه ی آیین و مناسک و فرهنگ و باورهای دینی ، مذهبی آنان آشنایی یافتیم و به میزان تنوع و گوناگونی آنان در نقاط متفاوت با توجه به شرایط و امکانات به شناسایی هرچه بهتر این اقدام در کشورهای مختلف دست یازیدیم .